Գիրը և արվեստը Հին Արևելքում
- Սովորել պատմել:
- Ինչ է իրենից ներկայացնում հիերոգլիֆը:
Հիերոգլիֆները միջոցներ էին ապահովում փարավոնների և նրանց պաշտոնյաների համար՝ պահպանելու իրենց տարածքների նկատմամբ վերահսկողությունը, կառավարելու ռեսուրսները և փոխանցելու կրոնական և մշակութային ուղերձները։ Իր պատմության ընթացքում հիերոգլիֆային գիրը մնաց գրելու հեղինակավոր ձև, որն օգտագործվում էր հիմնականում պաշտոնական և արարողակարգային համատեքստերում։ - Ով էր Ֆրանսուա Շամպոլյոնը , իր դերը հին եգիպտական գրի վերծանման հարցում:
Ժան-Ֆրանսուա Շամպոլյոնը գիտնական էր և լեզվաբան։
Հիերոգլիֆների վերծանման հարցում առաջընթացը ձեռք է բերվել մի քանի գիտնականների, հատկապես ֆրանսիացի լեզվաբան Ժան-Ֆրանսուա Շամպոլիոնի աշխատանքից: 1820-ականների սկզբին Շամպոլիոնը զգալի առաջընթաց գրանցեց՝ պարզելով, որ որոշ հիերոգլիֆներ ներկայացնում են հնչյուններ, այլ ոչ թե պարզապես գաղափարներ կամ առարկաներ։ Նա օգտագործեց իր գիտելիքները ղպտերենի մասին, որը եգիպտական լեզվի վերջին փուլն էր, որը գրված էր հունական այբուբենով, որպեսզի հետագայում վերծանի գիրը: - Մի քանի նախադասությամբ գրիր Ռոզեթյան քարի կարևորության մասին:
Ռոզետայի քարը գրանոդիորիտից պատրաստված քար է, որի վրա գրված է մ.թ.ա. 196 թվականին Պտղոմեոս V-ի օրոք տրված հրամանագիրը։ Այս հրամանագիրը գրված է երեք գրերով՝ հունարեն, դեմոտիկ/ Դեմոտիկ գրությունը պարզեցված էր և շատ ավելի գործնական՝ համեմատած հիերոգլիֆների և հիերատիկ գրության հետ, որը կիրառվում էր կրոնական և արարողակարգային տեքստերում։
Ինչու էր անհրաժեշտ գիրը
| Ստեղծվել է | մ. թ. ա. 196 |
|---|
Հիերոգլիֆը գրանշան է, որն օգտագործվում էր հին եգիպտական գրային համակարգում։ Հիերոգլիֆները պատկերավոր խորհրդանիշներ էին, որոնք ներկայացնում էին առարկաներ, հնչյուններ կամ գաղափարներ։ «Հիերոգլիֆ» տերմինը ծագել է հունարեն «հիերոս» (սուրբ) և «գլիֆո» (փորագրել) բառերից, որոնք արտացոլում են դրանց օգտագործումը սուրբ և մոնումենտալ արձանագրություններում։
Հիերոգլիֆները հիմնականում օգտագործվել են տաճարների պատերի, դամբարանների և այլ նշանակալից հուշարձանների ու փաստաթղթերի վրա։
Ծագումը
Հիերոգլիֆները ծագել են Հին Եգիպտոսում, որոնց զարգացումը սկսվել է մոտ 3300 մ.թ.ա. Այս գրային համակարգը առաջացավ որպես պատասխան եգիպտական հասարակության աճող բարդությանը, որը պահանջում էր արդյունավետ մեթոդներ վարչական և ծիսական նպատակների համար: Հայտնի ամենավաղ հիերոգլիֆային արձանագրությունները հայտնաբերվել են դամբարաններում և խեցեղենի վրա, որոնք թվագրվում են ուշ նախադինաստիկ ժամանակաշրջանից: Հիերոգլիֆների զարգացումը սերտորեն կապված էր Եգիպտոսում քաղաքական իշխանության կենտրոնացման հետ։ Քանի որ վաղ եգիպտական պետությունը ձևավորվեց և աճեց, հսկայական տարածություններում հաշվառման և հաղորդակցության անհրաժեշտությունը դարձավ ավելի հրատապ: Հիերոգլիֆները միջոցներ էին ապահովում փարավոնների և նրանց պաշտոնյաների համար՝ պահպանելու իրենց տարածքների նկատմամբ վերահսկողությունը, կառավարելու ռեսուրսները և փոխանցելու կրոնական և մշակութային ուղերձները։ Իր պատմության ընթացքում հիերոգլիֆային գիրը մնաց գրելու հեղինակավոր ձև, որն օգտագործվում էր հիմնականում պաշտոնական և արարողակարգային համատեքստերում։
Ռոզետայի քարը
Ռոզետայի քարը գրանոդիորիտից պատրաստված քար է, որի վրա գրված է մ.թ.ա. 196 թվականին Պտղոմեոս V-ի օրոք տրված հրամանագիրը։ Այս հրամանագիրը գրված է երեք գրերով՝ հունարեն, դեմոտիկ/ Դեմոտիկ գրությունը պարզեցված էր և շատ ավելի գործնական՝ համեմատած հիերոգլիֆների և հիերատիկ գրության հետ, որը կիրառվում էր կրոնական և արարողակարգային տեքստերում։Օգտագործման ժամանակահատված-Դեմոտիկ գրությունը կիրառվել է մ.թ.ա. 7-րդ դարից մինչև մ.թ. 5-րդ դար՝ Փարավոնների ուշ ժամանակաշրջանից մինչև հելլենիստական և հռոմեական ժամանակաշրջան։Գրական և օրինական գործածություն-Դեմոտիկով գրվում էին իրավաբանական փաստաթղթեր, առևտրային պայմանագրեր, նամակներ և որոշ կրոնական տեքստեր։/ և հիերոգլիֆ։
Քարը հայտնաբերվել է 1799 թվականին ֆրանսիացի զինվորների կողմից Նապոլեոն Բոնապարտի արշավանքի ժամանակ Եգիպտոսում՝ Ռոզետա (ներկայիս Ռաշիդ) քաղաքի մոտ։ Ռոզետայի քարի նշանակությունը կայանում է նրա եռալեզու արձանագրությունների մեջ։ Հայտնաբերման պահին գիտնականները կարող էին կարդալ հին հունարեն, բայց ոչ եգիպտական հիերոգլիֆները կամ դեմոկրատական գիրը։ Հունարեն տեքստը բանալին էր մյուս երկու գրերի վերծանման համար։ Համեմատելով հունարեն տեքստը հիերոգլիֆների և դեմոտիկի համապատասխան հատվածների հետ՝ գիտնականները կարող էին սկսել հասկանալ հին եգիպտական գրային համակարգերի սկզբունքները: Հիերոգլիֆների վերծանման հարցում առաջընթացը ձեռք է բերվել մի քանի գիտնականների, հատկապես ֆրանսիացի լեզվաբան Ժան-Ֆրանսուա Շամպոլիոնի աշխատանքից: 1820-ականների սկզբին Շամպոլիոնը զգալի առաջընթաց գրանցեց՝ պարզելով, որ որոշ հիերոգլիֆներ ներկայացնում են հնչյուններ, այլ ոչ թե պարզապես գաղափարներ կամ առարկաներ։ Նա օգտագործեց իր գիտելիքները ղպտերենի մասին, որը եգիպտական լեզվի վերջին փուլն էր, որը գրված էր հունական այբուբենով, որպեսզի հետագայում վերծանի գիրը:
Մի քանի հիերոգլիֆների նշանակությունը
Հիերոգլիֆները գրելու բարդ համակարգ էին, որտեղ առանձին նշաններ կարող էին ներկայացնել առարկաներ, հնչյուններ կամ գաղափարներ։ Ահա որոշ ընդհանուր հիերոգլիֆների իմաստները.
Անխ (☥): Կյանքի կամ հավերժական կյանքի խորհրդանիշ: Այն կարծես խաչ է, որի վերևում հանգույց է:
Djed Pillar (𓊽): Ներկայացնում է կայունությունը և հաճախ ասոցացվում է Օսիրիսի աստծո հետ:
Հորուսի աչք (𓂀)՝ խորհրդանշում է պաշտպանությունը, առողջությունը և վերականգնումը:
Մաաթի փետուր (𓆄). խորհրդանշում է ճշմարտությունը, արդարությունը և հավասարակշռությունը: Այն կապված է Մաաթ աստվածուհու հետ:
Շեն Մատանի (𓋴)՝ պարանի օղակ, որը ներկայացնում է հավերժությունն ու պաշտպանությունը:
Լոտոսի ծաղիկ (𓇼)՝ խորհրդանշում է վերածնունդը և վերածնունդը: Լոտոսը նույնպես կապված էր արևի և ստեղծագործության հետ:
Բու (𓅓): Ներկայացնում է «մ» ձայնը:
Տուն (𓉐): Ներկայացնում է «պր/ռ» ձայնը և կարող է նշանակել «տուն» կամ «տաճար»:
Զամբյուղ բռնակով (𓍋): Ներկայացնում է «կ» կամ «գ» ձայնը:
Ձեռք (𓂝): Ներկայացնում է «դ» կամ «տ» ձայնը:
.png)
Комментарии
Отправить комментарий