Գործնական քերականություն

 

1.  Մի բառով qրի՛ր:

• Ո՞վ է այն մարդը, ով առևտրով է զբաղվում: Վաճատող
• Ինչպե՞ս ենք անվանում այն կենդանուն, որը մսով է կերակրվում: Մսակեր
• Ինչպե՞ս ենք անվանում այն մարդկանց, ովքեր լեռներն են մագլցում: Լեռնագնաց
• Վայր, որտեղ մրգատու ծառեր են աճում: Այգի
• Կառույց, որտեղ մարդիկ աղոթում են: Եկեղեցի
• Կենդանի, որը երկար ականջներ ունի և արագ է վազում: Նապաստակ
• Կատակել սիրող մարդ: Կատակասեր
• Լույսը բացվելու պահը: Լուսաբաց
• Երկրագնդի արևը դուրս գալու մասը: Առավոտ

2. Հիմա դուք փորձեք բացատրել.

դպրոց-վայր որտեղ մարդիկ սովորում են
հայրենիք-Մարդկանց ծնված տեղը
լճակ-Փոքր լիճ
ընտանիք-հարազատ մարդիկ
համակարգիչ-աշխատելու գորխիք
մոծակ-միջատ
միրգ-օգտակար սնունդ
տիեզերք-այն տեղը, որտեղ գնտվում են մոլորակները, լուսինը, արևը և աստղերը

3. Տրված բառերից նորե՛րը կազմիր՝ ակ, իկ, ուկ մասնիկներով (ածանցներով): Այդ ածանցներն ի՞նչ իմաստ են տալիս.

Ա) Աստղ, արկղ, թերթ, հայր, մայր, տատ, պապ, քաղցր, անուշ:
Աստղիկ, արկղիկ, թերթիկ, հայրիկ, մայրիկ, տատիկ, պապիկ, քաղցրիկ, անուշիկ

Բ) Գետ, նավ, դուռ (ն), թռչուն, որդի, զանգ:
Գետակ, նավակ, դռնակ, թռչնակ, որդիակ, զանգակ

Գ) Խոզ, տաք, գառ(ն), հարս (ն), ձագ:
Խոզուկ, տաքուկ, գառնուկ, հարսնուկ, ձագուկ

4. Նախադասություններն ավարտի՛ր:

Քաղցած աղվեսը համոզում էր աքլորին, բայց…չստացվեց։

Քաղցած աղվեսը համոզում էր աքլորին, թեև…նրա մոտ վատ եր ստացվում։

Քաղցած աղվեսը համոզում էր աքլորին, որը…իրեն ուտելիք չեր տալիս։

Քաղցած աղվեսը համոզում էր աքլորին, որին…ուզում էր ուտել։

Քաղցած աղվեսը համոզում էր աքլորին, որից…ուտելիք եր ուզում։

Քաղցած աղվեսը աքլորին  համոզում էր, որովհետև…աքլորը ուտելիք չի տվել աղվեսին։

Քաղցած աղվեսը աքլորին  համոզում էր, երբ…շատ էր ուզում ուտել։

Քաղցած աղվեսը աքլորին  համոզում էր, որ…աքլորը ուտելիք տա։

Քաղցած աղվեսը աքլորին  համոզում էր, չնայած…աքլորը բարկացած էր։

5. Հարցերին պատասխանելով՝ դպրոցական վեցերորդ տարվա մասին գրավոր պատմի՛ր:

Ա) Ի՞նչ նորույթուն կա ձեր դասարանում (աշակերտների թիվը նո՞ւյնն է, նույն տեղո՞ւմ եք դաս անում և այլն):
Մեր դասարանում կա երեք նոր մարդ։ Մենք փոքր դպրոցից տեղափողվել ենք միջին դպրոց։

Բ) Ի՞նչ նոր առարկաներ եք անցնում: Դրանք ինչո՞վ են հետաքրքիր (ուրիշ ի՞նչ տպավորություն ունես):
Մենք անցնում ենք պատմությունը և ընտրությունը։ Ընտրության տարբերակները ավելացել են։

Գ) Ուսուցիչներիդ մասին պատմիր:
Մեր բոլոր ուսուցիչները բարի և հասկացող են։ Իրենց հետ դաս անելը շատ լավ է։

Դ)Պատմի՛ր՝ դպրոցում փոփոխություն կա՞ (շենքը, բակը, կարգ ու կանոնը և այլն):
Այո, մեր դպրոցում կա շատ փոփոխություն, որովհետև մենք տեղափոխվել ենք փոքր դպրոցից, միջին դպրոց։

Ե) Ի՞նչ վերաբերմունք ունես այդ ամենի նկատմամբ:
Ես ուրախ եմ այդ ամենինչին, բայց իհարկե մեկ մեկ կարոտում եմ փոքր դպրոցին։

6. Կետերի փոխարեն հատկանիշ ցույց տվող տրված բառերը (ածականները) տեղադրի՛ր: Տրված ու ստացված տեքստերը համեմատի՛ր (ածականները խոսքում ի՞նչ դեր ունեն):

Գետնի վրայով սառնորակ ու զուլալ գետեր ու կարկաչուն առվակներ են հոսում, գետնի տակից թափանցիկ ու … աղբյուրներ են բխում, և երբ նրանց ջրերը որևէ իջվածքում կուտակվում են, լիճ է գոյանում: Իսկ որքա՞ն … լճեր կան: Երկրագնդի … լճի՝ Բայկալի ափերը երիզող … լեռներն ասես … մշուշի վրա են կախված: Ձգվում է … լիճը հարյուրավոր կիլոմետրեր, ու տեղացիները նրան ծով են անվանում: Բայկալը … ու … ջուր ունի: … ու … եղանակին լճի հատակը տեղ-տեղ երևում է:

Մեր հանրապետությունը … … լճերով  … է: Դրանցից …ը Սևանա լիճն է, որտեղ իշխան ձուկն է բնակվում: Դիլիջանից քիչ հեռու մի … լիճ կա: Նա այնքան … ջուր ունի, որ նրան Պարզ լիճ են կոչում:

Լայնահուն, հորդահոս, կարկաչուն, արագավազ, սառնորակ, զուլալ, տարբեր, ամենախոր, անուշահամ, բարձր, կապույտ, մաքուր, թափանցիկ, արևոտ, հանդարտ (եղանակ), հարուստ, լեռնային, գեղատեսիլ, ամենամեծ, սքանչելի, գողտրիկ, վճիտ:

7. Կարդա’ առակը: Ո՞րն է առակի իմաստը:

Ապրում էին աղվեսն ու արագիլը։ Աղվեսը շատ եսասեր էր, չնայած որ մի օր որոշում է հրավիրել արագիլին ընթրիքի։ Արագիլը չափազանց ուրախանում է՝ իմանալով հրավերի մասին, և նշանակված ժամին հյուր է գնում։ Աղվեսը բացում է դուռը և նրան ներս հրավիրում։ Նրանք սեղան են նստում։ Աղվեսը մատուցում է իր ապուրը տափակ ափսեով։ Քանի դեռ աղվեսը վայելում էր իր ապուրը, արագիլը իր երկար կտուցի պատճառով չէր կարողանում խմել այն։ Հաջորդ օրը արագիլը հրավիրում է աղվեսին ընթրիքի։ Նա նույնպես մատուցում է ապուր, բայց այս անգամ կճուճի մեջ։ Արագիլը վայելում և վերջացնում էր իր ապուրը, իսկ աղվեսը սոված վերադառնում է տուն՝ գիտակցելով իր սխալը։

8. Կարդա առակը և վերջում լրացրու միտքը.
Մի օր գետն ինքն իրեն մտածում է․

-Արդյո՞ք պետք է ամբողջ կյանքս հոսեմ։ Չե՞մ կարող դադարել և հանգստանալ մի փոքր։

Նա խորհրդի կարիք ուներ, դիմեց սարին՝ ասելով իր մտավախությունը։ Սարը միայն ծիծաղեց և ասաց․

-Է՜յ, նայիր ինձ։ Ես տարիներով կանգնած եմ այս նույն տեղում։

Գետը պատասխանեց․

-Դու կանգնած ես մի տեղում և երբեք չես հոգնում։ Նայի’ր ինձ,
ես անընդհատ շարժվում եմ, չեմ հանգստանում նույնիսկ մեկ րոպե։

Սարը ժպտաց․

-Ես հոգնում եմ այստեղ կանգնելուց։ Ես ամեն օր տեսնում եմ նույն ծառերը և նույն երկինքը։ Երբեմն ես ցանկանում եմ հոսել գետի նման․․․
Ես ցանկանում եմ գնալ անտառներ և գյուղեր՝ ջուր տանել նրանց, կյանք տալ և սիրվել բոլորի կողմից։

Գետը պատասխանեց․

-Տարօրինակ է, որ այդպես ես մտածում։ Քո կյանքը շատ հարմարավետ և խաղաղ է ։

-Չես հասկանում, ի՛մ քույր, -պատասխանեց սարը և շարունակեց։- Քեզ բոլորը երկրպագում են, դու բոլորին օգուտ ես տալիս։ Երբեմն նույնիսկ միանում ես ծովերին։

Այս լսելով՝ գետը պատասխանեց․

-Դու միանշանակ ճիշտ ես,եղբա՛յր իմ։ Իմ կյանքի իմաստը …………………………………………..:
Շնորհակալություն լավ խորհրդի համար։