Ամբողջ թվերի հանումը

Մենք արդեն գիտենք, թե ինչպես են գումարում ամբողջ թվերը: Ի՞սկ ինչպես է կատարվում ամբողջ թվերի հանումը:

Կատարենք հետևյալ հանումը՝ 3−7

Այս թվերի տարբերությունն այն թիվն է, որին +7 գումարելով, ստանում ենք 3: Դա −4 թիվն է, քանի որ −4+7=3

Ուրեմն, կարող ենք գրել՝ (+3)−(+7)=3+(−7)=−4

Պարզվեց, որ 3-ից 7 հանելու համար պետք է 3-ին գումարել −7

Նույն կերպ՝ (−5)−(−3)=−5+3=−2

Այս օրինաչափությունը ճիշտ է ցանկացած երկու ամբողջ թվերի համար, ուստի՝

Մի ամբողջ թվից մեկ ուրիշ ամբողջ թիվ հանելու համար պետք է նվազելիին գումարել հանելիի հակադիր թիվը:

Դիտարկենք այլ օրինակներ:

Օրինակ

(+12)−(+9)=(+12)+(−9)=+3 (−11)−(−7)=(−11)+(+7)=−4

Առաջադրանքներ․

1)Կատարե՛ք հանում․

ա) 34–(–7)=41

բ) 101 – (–8)=109

գ) 29 – (–11)=40

դ) –70 – (–14)= –56

ե) –48–(–25)= –23

զ) –17 – (–34)= 17

է) –52 – (–2)= –50

ը) 82 – (–3)= 85

2)Գտե՛ք արտահայտության արժեքը.

ա) (35 – 17) – 20= –2

բ) (–43 – 14) – 32= –89

գ) (–74 + 27) – 15= –62

դ) (29 – 64) + 23= –12

ե) (–30 – 21) + 56= 5

զ) (81 – 45) – 60= –24

է) (–39 –21) + 11= –49

ը) (16 – 33) – 50= –67

թ) (–18 + 6) – 39= –51

3) Գտե՛ք և համեմատե՛ք արտահայտությունների արժեքները.

ա) 8 – 3 > 3 – 8

բ) (–7) – 4 < 4 – (–7)

գ) –25 – (–3) < –3 – (–25)

դ) 6 – (–2) > (–2) – 6

4.Ի՞նչ թիվ պետք է գրել աստղանիշի փոխարեն, որպեսզի հավասարություն ստացվի

a) 2 – 8= –6

b) –28 + 25 = –3

c) –3 + 9 = 6

d) 0 – (–7) = 7

e) –15 + 14 = –1

f) 19 – 11 = 8

5.Գնել են պարտերի և օթյակի 12-ական տոմսեր։ Բոլոր տոմսերի համար վճարել են 36000 դրամ։ Ի՞նչ արժե պարտերի տոմսը, եթե այն օթյակի տոմսից 1000 դրամով թանկ է։ 1000x12=12000 36000-12000=24000 24000:2=12000 12000:12=1000 Պատ․՝1000 դրամ

6.Սուզանավի խորաչափը ցույց էր տալիս ծովի մակերևույթից 145 մ խորություն (–145 մ)։ Որոշ ժամանակ անց խորաչափի ցուցմունքը դարձավ –173 մ։ Ինչքա՞ն էր սուզանավի ընթացքի նախկին և նոր խորությունների տարբերությունը։ –173 - (-145)= –28 Պատ․՝ –28 մ․

7.Ջրավազանում կար 3200 լիտր ջուր։ Այգին ջրելու համար օգտագործվեց դրա 5/8 մասը։ Քանի՞ լիտր ջուր մնաց ջրավազանում։ 3200:8=400 400x5=2000 3200-2000=1200 Պատ․՝ 1200 լիտր ջուր

8.Միմյանցից 450կմ հեռավորությամբ երկու վայրերից միաժամանակ իրար ընդառաջ դուրս եկան երկու ավտոմեքենա և հանդիպեցին 3ժ հետո։ Դրանցից մեկի արագությունը 80կմ/ժ էր։ Հաշվի՛ր մյուսի արագությունը։  80x3=240 450-240=210 210:3=70 Պատ․՝ 70կմ/ժ

9.Մանեն գրքի մի էջը կարդում է 4 րոպեում։ Որքա՞ն ժամանակ է նրան հարկավոր գրքի 50 էջը կարդալու համար, եթե նա գրքի էջերը կարդում է նույն արագությամբ, յուրաքանչյուր 10 էջից հետո կատարելով 40 րոպե ընդմիջում : 50x4=200 50-40=40 40:10=4 4x40=160 200+160=360 Պատ․՝ 360 րոպե

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)․

1)Հաշվել.

ա) 6 – 7= –1
բ) –30 – 44= –74 գ) 12 – 9= 3 դ) 18 – 23= –5 ե) –11 – 9= –20 զ) 8 – 2= 6 է) –16 – 7= –23 ը) 0 –16= –16

2) Ի՞նչ թիվ պետք է գրել աստղանիշի փոխարեն, որպեսզի հավասարություն ստացվի.

ա) 2 – 8 = –6

բ) 0 – (–7) = 7

գ) 3 + (-23) = –20

դ) -28 + 25 = –3

ե) –15 + 14 = –1

զ) –(-10) + 10 = 20

է) –3 + 9 = 6

ը) 19 – 11 = 8

թ) –61 – (–83) = 22